Combinatie van klassiek en modern bij renovatie Christelijk Lyceum Zeist

Geschreven door Cas Heuvelmans in Renovatie Totaal

Het bijna een eeuw oude schoolgebouw van het Christelijk Lyceum Zeist (CLZ) was hard toe aan een verbouwing. Enerzijds om het gebouw toekomstbestendig te maken voor in ieder geval nog een eeuw, anderzijds omdat de functie van de school in de loop van de decennia enigszins is veranderd. Dat betekent vooral meer leefruimte en meer eigentijdse uitstraling. Maar wel zo dat juist dat authentieke van het gebouw niet verdwijnt. Een even stevige als uitdagende klus, want het moest gedaan terwijl de jongeren gewoon naar school gingen en niet tijdens de vakanties.

Een advies voor andere rectoren die voor een verbouwing van hun school staan? Blijf nauw betrokken! Investeer de tijd om te bepalen met het team wat er nodig is. Je vooraf verdiepen in wat er gebeurt, voorkomt discussies achteraf. En blijf meelezen en meedenken.” Rob Bijeman is als rector verbonden aan het Christelijk Lyceum Zeist (CLZ), een instelling voor middelbaar onderwijs met circa 1.350 leerlingen. De scholengemeenschap is gevestigd in een deels historisch pand. “Een pand van bijna 100 jaar oud de komende 100 jaar in leiden, vraagt af en toe om ingrijpende maatregelen.”

In opdracht van CLZ verbouwde afdeling Verbouw, Onderhoud en Renovatie van TBI-onderneming J.P. van Eesteren de oude gymzaal op de begane grond van het monumentale pand tot een modern Grand Café en werd de aula op de eerste verdieping gerenoveerd tot een eigentijdse studieruimte met bibliotheek. Beide projecten vroegen om vergaande bouwkundige en constructieve aanpassingen aan het pand. Een pand dat gedurende de verbouwingen deels vol in gebruik was.

Partnership

“Het begon met een Masterplan,” aldus Bijeman. “We wilden voor leerlingen een plek maken om te recreëren en te leren. Dat plan hebben we vervat in twee projecten met één uitgangspunt: de sfeer en de kracht van het gebouw versterken. In Wiersema Architecten vonden we een partner die deze visie kon vormgeven en in J.P. van Eesteren een partner die de vormgeving kon verwezenlijken. Partners met de juiste kennis en ervaring. Want zo zie ik het echt: we zaten er als drie gelijkwaardige partners in.”

Arnold Mulder, projectmanager namens J.P. van Eesteren op beide projecten, kent het gebouw nu van binnen en van buiten. “Inmiddels heeft het gebouw geen geheimen meer voor ons. Maar we begonnen blanco, enkel met wat we zagen, want tekeningen waren er nauwelijks. Dan kan het niet anders dan dat je verrassingen tegenkomt. Zoals Rob Bijeman zegt: die moet je dan als partners oplossen. We hadden in hem een echt betrokken opdrachtgever en in Wiersema een architect die ook pragmatisch kijkt naar het tackelen van problemen. En wij zijn een partij die de juiste ervaring met historische bouw meebrengt. Daarom kunnen wij zaken technisch oplossen met kijk op architectuur. Dan kom je er samen wel uit.”

Boren buiten schooltijd

Een ingrijpend probleem was de vondst van asbest in het gebouw. “Het veilig verwijderen betekende een streep door de planning,” vertelt Bijeman. “En juist de planning is zo belangrijk binnen een school. We willen minimale verstoring van de lessen, en al zeker niet van de examens. Overlast is onvermijdelijk, maar J.P. van Eesteren heeft echt optimaal rekening gehouden met de leerlingen door werk goed af te schotten en voornamelijk door de planning af te stemmen op het schoolritme. Dus hakken en boren gebeurde voor 8:30 uur, in de pauzes en na 15:30 uur. En stukadoors waren op zaterdag aan het werk.”

Ambacht

Mulder: “We werkten hier met een vaste ploeg mensen. Dit omdat dit type historische bouw om maatwerk en ambachtelijke kennis vraagt. Sommige zaken, zoals de vloer in de aula, zijn in die honderd jaar scheefgetrokken of destijds niet gelijkmatig afgewerkt. Dan moet je mensen hebben die weten hoe ze bijvoorbeeld lambriseringspanelen maken of een deur afhangen in een niet helemaal recht kozijn.” Bijeman: “Dergelijk vakmanschap is nodig als je, zoals wij, wilt voortbouwen op een klassiek ontwerp met een tijdloze toevoeging. Klassiek heeft zich bewezen, dat zie je bijvoorbeeld in de oorspronkelijke materiaalkeuzes zoals de parketvloer. En ik weet zeker dat dit gebouw er over 100 jaar ook nog zo zal staan. Bewezen en karaktervolle architectuur, aangevuld met moderne toevoegingen. Modern, maar wel met respect voor het verleden.”

Kader

Twee projecten, één gedachte

De begane grond van het Christelijk Lyceum Zeist (CLZ) kende een oude sporthal die is getransformeerd tot een centrale plek voor leerlingen om zich tussen de lessen te ontspannen. Ook bevindt zich hier een uitgiftepunt voor eten en drinken. Om de nodige ruimte te krijgen was een doorbraak nodig van de zijwand. In het oog springend is de van het plafond hangende entresol. Deze metalen constructie met balustrades is in twee delen aangevoerd door een gecreëerde uitsparing in de buitenwand en in het werk gemonteerd. De ruimte kreeg nieuwe ramen en deuren en is volledig nieuw afgewerkt: gestuct, behangen en geschilderd. Opvallend is ook het verlichte spanplafond met print. De vloer bestaat grotendeels uit parket dat overloopt in zitblokken en trappen.

De studieruimte op de eerste etage kreeg ook een toevoeging in de vorm van een tussenvloer; een galerij die dient als bibliotheek. De architect liet zich hiervoor inspireren door klassieke bibliotheken, zodat de ruimte ook een fraaie wenteltrap kreeg. De bibliotheek beschikt over kastruimte met geïntegreerde zitbanken, alles op hoge kwaliteit afgewerkt voor intensief gebruik. De vloer bestaat ook hier deels uit bestaand parket dat is uitgebreid met nieuw parket in exact dezelfde kleur en overeenkomstig patroon. Op beide projecten is de elektra volledig vernieuwd en in de studieruimte gedeeltelijk voorzien van smart technologie die leerlingen in staat stelt zelf de verlichting in te stellen.

Bekijk het originele artikel in Renovatie Totaal nummer 4.