Comfortabel en energiezuinig gemeentehuis Waddinxveen

Geschreven door Paul Engels | Renovatietotaal

Dit artikel is overgenomen uit RenovatieTotaal (Publicatiedatum: 05-09-2017)



Voor projectleider Peter Schouten van J.P. van Eesteren is de transformatie van het voormalige Hema/Rabobank gebouw tot het nieuwe gemeentehuis van Waddinxveen een soort déjà vu. “We werken hier volgens de ‘oude’ manier van aanbesteden met een opdracht die in vijf bestekpercelen is aanbesteed en daarnaast worden derden ingeschakeld voor onder andere lichtplan, zonnepanelen en toegangssysteem. Een spinnenweb van partijen, waarbij we gaandeweg het bouwproces afstemming realiseren. Complex en tijdrovend, maar het wordt een prachtig, energiezuinig en comfortabel gebouw. Met moderne installatietechniek. Iedereen gaat er met dit gebouw op vooruit.”

Normaliter is alles ontwerptechnisch uitgekristalliseerd, maar bij de renovatie en gedeeltelijke nieuwbouw voor het gemeentehuis worden veel plooien qua inpassing, techniek en budget tijdens het proces gladgestreken. “Ja, de afstemming en besluitvorming zijn behoorlijk complex en tijdrovend. Ook dit proces levert straks een prima gebouw op,” stelt ing. Arie Teeuw van B&T Bouwmanagement, dat voor opdrachtgever gemeente Waddinxveen de bouwdirectie voert. “Het gebouw wordt gerenoveerd naar de hoogste klassen van energiezuinigheid en comfort. Dak en gevel hebben bijvoorbeeld een Rc waarde 6. Het nieuwe onderkomen is qua maatvoering kleiner dan het huidige gemeentehuis en uiterst efficiënt qua vierkante meters. Daarnaast staat het op een prachtige zichtlocatie in het centrum en is prima bereikbaar voor inwoners. Bovendien wordt het gemeentehuis een blikvanger, want architectenbureau Inbo heeft een esthetisch zeer fraai ontwerp gemaakt voor dit decennia oude gebouw.” 

Door de gemeente was een tender uitgeschreven voor de begeleiding van het ontwerptraject en de aanbesteding van de uitvoering. Architectenbureau Inbo, BOAG, DWA en SWINN wonnen deze tender. Vervolgens is het ontwerp uitgewerkt en is de aanbesteding conform een advies aan de gemeente in afzonderlijke percelen verdeeld. Peter Schouten: “De aanbesteding is opgeknipt in vijf percelen. Perceel 1 omvat de ontmanteling van het gebouw tot op het betonskelet, de sloop van een latere aanbouw en de nieuwbouw op die plek van een verlenging van het rechthoekige gebouw. Pakweg twee derde van het gebouw is bestaand, een derde is nieuwbouw. Met een moderne open kantoorstructuur voor de ambtenaren, een multifunctionele raadszaal en een meer traditioneel kantoordeel voor de bestuurlijke functies. TBI-onderneming J.P. van Eesteren heeft deze onderhandse aanbesteding gewonnen. Met onze gespecialiseerde teams voor verbouwingen en onderhoud zijn we behoorlijk flexibel en dat blijkt eens te meer uitstekend van pas te komen bij dit project.”

Verkniptheid

De bouwer wist dat sprake was van verkniptheid van het proces. Het tweede perceel omvat de afbouw van de ruwbouw tot kantoor, inclusief het vaste meubilair. Perceel 3 zijn de E-installaties en de lift, perceel 4 de W-installaties en perceel 5 het losse meubilair. Allemaal met eigen bestekken. Daarnaast worden veel partijen rechtstreeks door de opdrachtgever ingeschakeld voor specifieke onderdelen. “Het mooiste zou zijn als je al die partijen vooraf bij elkaar brengt en als team het ontwerp nog vóór de eerste bouwactiviteit volledig onderling afstemt. Er was echter tijdsdruk om zo snel mogelijk te beginnen en het gebouw op te leveren. Het leidde ertoe dat wij al met de ontmanteling en bouwkundige realisatie begonnen, terwijl bijvoorbeeld de installatietechniek nog moest worden uitgewerkt. Toen de details bekend werden, bleken met name de W-installaties het budget te overschrijden mede als gevolg van passingsproblemen, technische capaciteit en latere wensen en eisen van opdrachtgever. Dat was het moment voor de gemeente om alle partijen bij elkaar te roepen en te vragen een optimalisatiesslag te maken, ook buiten de eigen kaders. Dat is gelukt, waarbij een groot deel van de W-installaties is aangepast aan gebouwconstructie en budget.”

Arie Teeuw haakt in: “Er lag een ambitieus advies voor de W-installaties met energiezuinige, geavanceerde oplossingen. Helemaal in lijn met het ambitieniveau van de gemeente dat oog heeft voor nieuwe energiebronnen. Zo wil men graag dat het gebouw all-electric wordt, geen gasverbruik meer. En zo min mogelijk energieverbruik in combinatie met een thermisch en akoestisch hoogwaardige gebouwschil. Zonder afbreuk te doen aan de duurzaamheidsambitie en het kwaliteitsniveau moest het aanvankelijke installatie-ontwerp op de schop om het binnen budget te krijgen en uitvoeringstechnisch haalbaar te maken. Met het aangetrokken Advies- en Ingenieursbureau M3E en de ingeschakelde installateurs Spijker Klimaatservice (W) en DME Installatie Groep (E) is een nieuwe opzet gemaakt met onder andere klimaatplafonds aangestuurd door een warmtepomp, een luchtbehandelingskast voor de raadszaal met de hoge piekvraag en een luchtbandelingskast voor het kantoordeel in het gerenoveerde deel. Een aanzienlijk deel van het oorspronkelijk advies kon worden aangepast en geoptimaliseerd. Dit mede in overleg met de bouwers J.P van Eesteren voor perceel 1 en Maasdam Waddinxveen als hoofdaannemer voor perceel 2, met J.P. van Eesteren als bouwkundig onderaannemer/regievoerder. Je zoekt met z’n allen de beste oplossing om de installaties een goede plek in het gebouw te kunnen geven.”

Leaseconstructies

Bij de ontmanteling van het gebouw bleek als eerste dat het betonskelet weliswaar deugdelijk was, maar de BIMS-vloeren met lichtgewichte betonnen vulelementen (‘broodjes’) uit die bouwperiode hier en daar verstevigd moesten worden. Schouten: “Daarnaast hebben wij vanwege de minder sterke dakvloer van het bestaande gebouw de luchtbandelingskasten moeten verplaatsen naar het dak van de nieuwbouw, met consequenties voor de kanalenstructuur. Voorts hadden wij op de begane grond veelal voldoende hoogte voor de luchtbehandelingskanalen en klimaatplafonds, maar op de eerste verdieping kwamen we feitelijk 20 cm tekort. Het is flink puzzelen om alles een plek te geven en toch voldoende verdiepingshoogte over te houden. Met de nodige sparingen en voorzieningen krijgt de installatietechniek een passende plek. Op het dak komen zonnepanelen, maar daarvoor is een speciale stalen hulpdraagconstructie ontwerpen om die massa te kunnen dragen. Ook de zonnepanelen zijn een derdenleverantie via een leaseconstructie. Datzelfde geldt voor het verlichtingsplan, waarbij de energiezuinige ledverlichting wordt geleased. Met al die aparte derdenpartijen, van keukenleverancier voor het bedrijfsrestaurant tot toegangscontrole, moet je tijdens het bouwproces tot afstemming komen. Groot voordeel is dat we in het kaalgesloopte gebouw één plintgoot rondom de gevel kunnen aanbrengen voor de data- en voedingskabels; dat is overzichtelijk, temeer daar er heel veel draadloos wordt. Zoveel mogelijk wordt Wifi-gestuurd met extenders door het hele gebouw. Wel komen er de nodige vloerpotten voor elektriciteit en dat vergt veel freeswerk in de vloeren.”

Realiteitszin

De aannemer en bouwdirectie zijn blij met de goede samenwerking tussen de partijen. Arie Teeuw: “Er is veelvuldig overleg. Het is essentieel dat over en weer tijdig gegevens worden verstrekt. We hebben allemaal de focus op een goed gebouw als eindresultaat.” Peter Schouten: “Die verkniptheid is bedacht om de kosten te beheersen, maar ik denk dat door de voortdurende afstemming inzake ontwerp, uitvoering, tijd en plaats de kosten ook weer oplopen. De realiteitszin is bij ons aanwezig. Er zijn hobbels en geen partij komt er zonder kleerscheuren vanaf, maar omdat iedereen zowel scherp als flexibel is, hebben wij een goede grip op het proces. In mei konden ook de percelen 3 en 4 starten, waarbij de levering van de klimaatplafonds behoorlijk bepalend is voor de voortgang van het werk.”

B&T Bouwmanagement fungeert mede als ‘smeerolie’ tussen de wensen van de opdrachtgever en de (on)mogelijkheden van het bouwproces. “Er is tevredenheid over de inzet van de bouwers en de resultaten tot nu toe. Het gebouw ziet er ook prachtig uit. Deze transformatie betekent een kwaliteitsimpuls voor dit centrumgebied in Waddinxveen.” 

Circulair en herkenbaar

Het ontwerp van Inbo is geïnspireerd op het ‘slagenlandschap’ in het Groene Hart. Het veen- en polderlandschap kent lange stroken land omzoomd door watergangen. Dit komt terug in het gevelpatroon door het herschikken van de bestaande betonnen gevelelementen. “Het circulair hergebruiken van de gevelelementen is een duurzame keuze - veel minder afval, maximaal hergebruik - en geeft bovendien een plaatsgebonden betekenis aan de uitstraling van het gebouw,” aldus Inbo. “In het interieur hebben we ons laten inspireren door Waddinxveen als meubelstad. De raadszaal en facilitaire clusters worden als ruimte verdelende meubelelementen in het gebouw geplaatst. De open kantooromgeving vormt zich rond deze kernen in overzichtelijke zones met verschillende sferen. Als stimulans van duurzaamheid en de lokale economie is het prachtig dat veel meubels door lokale meubelmakers van Waddinxveen geproduceerd kunnen worden.”