Koekoek voor de mooiste kroon

Raymond Wuister, hoofduitvoerder J.P. van Eesteren, (c) Bert Rietberg voor J.P. van Eesteren

De Haagse skyline wordt opgesierd door twee nieuwe woontorens. Vooral de spectaculair vormgegeven bovenste verdiepingen, met afbrokkelende contouren, geven de gebouwen iets iconisch. Maar ja… hoe bouw je zoiets? De koekoek brengt uitkomst.
De twee Grotius woontorens – een van 100 en een van 120 meter hoog – vormen het startpunt van de complete make-over van het gebied ten oosten van het Centraal Station in Den Haag. De realisatie is in handen van bouwbedrijven BESIX Nederland en J.P. van Eesteren. “Het is een goed voorbeeld van wat wij in jargon het bouwen op een postzegel noemen”, legt Marco Peppel, directievoorzitter van J.P. van Eesteren, uit. “De bouwplaats ligt ingeklemd tussen de Koninklijke Bibliotheek en de tijdelijke Tweede Kamer en tegenover de rechtbank. Tezamen met de extra strenge veiligheidsmaatregelen van de gemeente Den Haag en de uitdagende logistiek, maakt het tot zeer complexe hoogbouw.”
Afbrokkelend
Karakteristiek aan de door Winy Maas van architectenbureau MVRDV ontworpen gebouwen zijn de spectaculaire ‘kronen’ met prachtige buitenruimtes en een formidabel uitzicht over de stad en de zee. “Bijzonder fraai”, aldus Raymond Wuister, hoofduitvoerder namens J.P. van Eesteren. “Maar ook een behoorlijke uitdaging.” De gevels van de woontorens worden aangebracht vanuit hefsteigers. Vanwege de ‘afbrokkelende’ structuur van de kronen van de gebouwen – ‘er vallen pixels af’, heet dat in architectentaal – was deze methodiek echter niet toepasbaar bij de bovenste etages, waar de balkons eerder eindigen. De architectuur zorgde ervoor dat er echt out-of-the box moest worden gedacht om de bijzondere gevel te kunnen maken. Wuister: “Ook hangbruggen en andere steigerconstructies bleken technisch niet mogelijk. En dan begin je toch langzamerhand aan het einde van je oplossingen te komen.”

Vogelhuisje
Tijdens een rondje hardlopen op zondagochtend viel het Wuister in: waarom geen verhijsbaar werkbordes aan de buitenzijde van het gebouw? Tezamen met projectorganisator Bram van der Kamp, geveluitvoerder Justin de Koning en constructeur GerJan de Haan werd het onorthodoxe idee besproken en verder uitgewerkt tot een veilige en werkbare oplossing. “Uitkomst was dat we een werkplatform met stempels zouden klemmen tussen vloer en plafond van de verdiepingen. Zo ontstond een soort huisje aan de buitenzijde van de gevel, dat niet alleen een veilige werkomgeving zou zijn voor de bouwplaatsmedewerkers, maar ook voor de omgeving. Onderling werd de vondst al snel het vogelhuisje genoemd. Daarom hebben we ’m maar tot ‘Koekoek’ omgedoopt.”





Londen
Martijn van den Bor, operations manager bij Bomecon Construction & Rental, was wel even verrast door het verzoek. “We zijn wel wat gewend op het gebied van speciaal hijsgereedschap en bijzondere en innovatieve oplossingen voor bouwlogistiek, maar deze was ook nieuw voor ons. In Londen hadden we ooit iets soortgelijks gedaan en die tekeningen hebben we erbij gepakt. Samen zijn we tot het definitieve ontwerp gekomen. Leuk om te doen. Architecten verzinnen steeds creatievere oplossingen. Wij gaan daar, samen met bouwbedrijven, graag in mee.”
Railconstructie
Ook de werkmethode werd op de koekoek aangepast. Wuister: “Waar je normaliter een gevel van onder naar boven opbouwt, moet dat nu precies andersom. Vanuit het werkbordes wordt het stelkozijn, gevelkozijn en de waterhuishouding aangebracht, waarna de gevel gesloten wordt met de natuursteen gevelafwerking. Voor de zware natuursteen platen van 155 kilo per stuk is op de koekoek een speciale railconstructie bedacht die het mogelijk maakt veilig en volgens de geldende wetgeving, de gevel te monteren. Na het afronden ervan en een laatste inspectie wordt de koekoek in de nachtelijke uren weer omgehesen naar een etage lager, net zolang totdat je het laatste balkon bereikt.”
De koekoek is goedgekeurd voor veilig werken en wordt inmiddels naar volle tevredenheid toegepast. Wuister: “Het was een hersenkraker, maar pakt fantastisch uit. De eerste keer dat ik erin stond, gaf dat wel even een weeïg gevoel in de maag. Je hangt toch op 120 meter aan de buitenkant van een gebouw, maar de mannen in de gevelbouw zijn gelukkig wel wat gewend. Een mooi voorbeeld van wat wij Bouw-IQ noemen; het denken in oplossingen. Bij J.P. van Eesteren maken we niet alleen gebouwen slimmer, maar ook het bouwen.”
