TBI realiseert licht hogere bedrijfsopbrengsten en sterke groei orderportefeuille
- Bedrijfsopbrengsten nemen toe met € 16 miljoen tot € 1.573 miljoen
- Bedrijfsresultaat uit normale activiteiten (EBIT) -/- €7,3 miljoen; forse impact eenmalige verliesvoorziening op project European Patent Office (EPO) van €22,3 miljoen; het hiervoor gecorrigeerde bedrijfsresultaat bedraagt €5,0 miljoen
- Orderportefeuille stijgt met 20 procent naar €2,1 miljard
- Aantal verkochte woningen stijgt met 34 procent naar 2.282
- Ongevallenfrequentie-index (IF): 3,6
- Onverminderd sterke financiële positie: solvabiliteit 36 procent
- Per 1 januari 2017 zijn Croon Elektrotechniek en Ingenieursbureau Wolter & Dros gefuseerd tot de integrale techniekonderneming Croonwolter&dros; eenmalige fusiekosten €6,5 miljoen
Kerncijfers (x € 1 miljoen) | 2016 | 2015 |
---|---|---|
Bedrijfsopbrengsten | 1.573 | 1.557 |
Bedrijfsresultaat uit normale activiteiten (EBIT)* | - 7,3 | 14,2 |
Bedrijfsresultaat uit normale activiteiten (EBIT)* gecorrigeerd voor verliesvoorziening EPO | 15,0 | 14,2 |
Nettoresultaat | -16,7 | 1,3 |
Orderportefeuille | 2.163 | 1.795 |
Solvabiliteit op basis van het garantievermogen in % | 36,0 | 32,2 |
*Bedrijfsresultaat uit normale activiteiten (vóór aftrek van reorganisatielasten en bijzondere waardeverminderingen) |
Daan Sperling, voorzitter Raad van Bestuur van TBI:
“De bedrijfsopbrengsten van TBI stegen in 2016 licht (1 procent) naar € 1.573 miljoen. Door het treffen van een forse verliesvoorziening ten behoeve van het project voor het European Patent Office (EPO) sloten we 2016 af met een negatief bedrijfsresultaat van € 7 miljoen. Gecorrigeerd voor deze verliesvoorziening kwam het bedrijfsresultaat uit normale activiteiten uit op € 15 miljoen positief. Met een solvabiliteit van 36 procent is de financiële positie van TBI onverminderd sterk.
We realiseerden in 2016 een aantal bijzondere projecten waarbij soms ook de verantwoordelijkheid voor het ontwerp deel uitmaakte van het contract. Een mooi voorbeeld daarvan is de Máximabrug in Alphen aan den Rijn. Tegelijkertijd maakt een project als EPO duidelijk dat professioneel risicomanagement in combinatie met strakke projectbeheersing topprioriteit is. Juist als het gaat om complexe risicodragende contractvormen met de daarbij behorende ontwerpverantwoordelijkheid.
Het afgelopen jaar hebben we ons opnieuw ingezet om wat we doen nog beter en slimmer te doen. Zo hebben we de fusie tussen Croon Elektrotechniek en Ingenieursbureau Wolter & Dros tot één sterke techniekonderneming onder de naam Croonwolter&dros eind 2016 afgerond. Binnen deze onderneming zijn de disciplines elektro- techniek, werktuigbouw en automatisering & informatie gebundeld. De hiermee samenhangende fusiekosten (€ 6,5 miljoen) zijn eenmalig en voorzien in 2016.
Verbinding was in 2016 daarbij het sleutelwoord. De verbinding tussen onze ondernemingen door kennis te delen en samen op te trekken. De verbinding van ons vakmanschap met de verdergaande digitalisering en industrialisatie van het bouwproces. Zo maken wij bij steeds meer projecten gebruik van het Bouwplaats Informatie Model (BIM). En de verbinding van ervaren medewerkers met jong talent. Zo kunnen we onze klanten nog beter van dienst zijn.
In 2016 hebben we opnieuw veel aandacht besteed aan het belang van veilig werken. Zo hebben we in 2016 een groepsbrede TBI Veiligheidsdag georganiseerd voor alle medewerkers. Tevens hebben we nieuwe instrumenten ontwikkeld om het veiligheidsbewustzijn en –gedrag nog verder te verbeteren. Deze instrumenten betreffen onder andere e-learning modules en de introductie van de app TBI Veilig met relevante informatie en de mogelijkheid om onveilige situaties te melden.
We kijken met vertrouwen vooruit. In 2016 hebben wij de fundamenten voor herstel van onze winstgevendheid versterkt. Onze orderportefeuille steeg met 20 procent tot € 2,1 miljard. Bij het aannemen van nieuwe werken wordt sterk gestuurd op een rendement passend bij het risicoprofiel van de projecten. Dit in combinatie met een stringente projectbeheersing.
De synergie-effecten die de bedrijven onderling steeds meer en beter benutten, stellen TBI in staat op een onderscheidende manier in te spelen op de steeds complexere vragen van opdrachtgevers. We hebben prachtige opdrachten verworven, zoals de realisatie van een nieuwe sluis bij Eefde, de renovatie van Paleis Huis ten Bosch, de vernieuwbouw van het natuurhistorisch museum Naturalis in Leiden en de realisatie van de Rijnlandroute, de nieuwe verbinding tussen de A44 en A4. Al deze projecten passen goed bij het profiel van TBI.”
Resultaten
De bedrijfsopbrengsten stegen met 1 procent naar € 1.573 miljoen (2015: € 1.557 miljoen). In 2016 zijn de bedrijfsprocessen verder gestroomlijnd en is de omvang van de organisatie aangepast aan de ontwikkeling van het activiteitenniveau. De kosten die hiermee gemoeid waren, bedroegen € 7,2 miljoen (2015: € 11,2 miljoen). Dit hangt onder andere samen met de fusie tussen Croon Elektrotechniek en Wolter & Dros naar een sterke technologie-onderneming Croonwolter&dros.
Daarnaast is een verliesvoorziening op het project EPO ten bedrage van € 22,3 miljoen ten laste van het resultaat genomen. Als gevolg hiervan daalde het bedrijfsresultaat uit normale activiteiten (EBIT) naar € -/- 7,3 miljoen (2015: € 14,2 miljoen). Gecorrigeerd voor deze verliesvoorziening bedroeg het bedrijfsresultaat uit normale activiteiten € 15,0 miljoen. TBI sloot het jaar 2016 af met een nettoverlies van € 16,7 miljoen (2015: winst € 1,3 miljoen).
Resultaten segment Techniek
(x € 1 miljoen) | 2016 | 2015 |
---|---|---|
Bedrijfsopbrengsten | 683 | 696 |
Bedrijfsresultaat* | 5,9 | 4,0 |
Marge | 0,9% | 0,6% |
Orderportefeuille ultimo | 724 | 696 |
*Bedrijfsresultaat uit normale activiteiten (vóór aftrek van reorganisatielasten en bijzondere waardeverminderingen)
Het segment Techniek ondervond nog volume- en prijsdruk in de utiliteitsmarkt. Die markt vertoont weliswaar tekenen van herstel, maar dit verloopt langzaam. Kansen deden zich vooral voor op het gebied van herontwikkeling van bestaand vastgoed, waar verduurzaming en functionaliteit de belangrijke thema’s zijn, en ook in technisch beheer en onderhoud.
De infrastructurele activiteiten in het segment Techniek realiseerden een goed resultaat. Verder was sprake van een substantiële afname van het risicoprofiel van het project A15/Maasvlakte-Vaanplein. De orderportefeuille nam toe door nieuwe opdrachten zoals Sluis Eefde en de Rijnlandroute.
Bij infrastructurele projecten maakt technologie in toenemende mate onderdeel uit van een multidisciplinaire oplossing en dat is terug te zien in de toename van projecten die samen met Mobilis worden uitgevoerd.
In de Marine- & Offshoremarkt werd ondanks de moeilijke marktomstandigheden eveneens goed gepresteerd. In de industriële markten is sprake van een geleidelijk herstel met een toenemend aantal aanvragen en een stijgend prijsniveau. Hierdoor nam de omvang van de orderportefeuille toe.
In totaal namen de bedrijfsopbrengsten in het segment Techniek licht af, waarbij de kwaliteit van de bedrijfsopbrengsten toenam: de operationele marge verbeterde van 0,6 procent in 2015 tot 0,9 procent in 2016.
De orderportefeuille nam licht toe.
Resultaten segment Bouw & Ontwikkeling
(x € 1 miljoen) | 2016 | 2015 |
---|---|---|
Bedrijfsopbrengsten | 724 | 690 |
Bedrijfsresultaat* | 18,9 | 13,0 |
Marge | 2,6% | 1,9% |
Orderportefeuille ultimo | 1.074 | 906 |
*Bedrijfsresultaat uit normale activiteiten (vóór aftrek van reorganisatielasten en bijzondere waardeverminderingen) |
In het segment Bouw & Ontwikkeling lieten de activiteiten op het gebied van vastgoedontwikkeling en wonen sterke groeicijfers zien door de fors aangetrokken woningbouwmarkt en een toenemende vraag naar binnen- stedelijke gebiedsontwikkeling. Gedurende het jaar vond een analyse van de vastgoedposities plaats. Op basis hiervan is een bijzondere waardevermindering van € 4,3 miljoen (2015: € 4,0 miljoen) doorgevoerd.
In 2016 zijn 2.282 woningen verkocht, een stijging met 34 procent (2015: 1.707). Hiervan zijn 1.169 woningen verkocht aan particulieren (2015: 1.507), 806 woningen aan beleggers (2015: 108) en 307 woningen aan woningbouwcorporaties (2015: 92). Daarnaast ontwikkelde ook de renovatie- en onderhoudsmarkt zich sterk.
Op de utiliteitsmarkt zijn de omstandigheden nog lastig, ondanks tekenen van herstel. Nog steeds worden er weinig nieuwe kantoren en winkels gebouwd en staan de marges onder druk als gevolg van overcapaciteit. Daar staat tegenover dat de omzet in vernieuwbouw, transformatie en renovatie toenam.
Door het herstel van de woningmarkt zijn zowel de totale bedrijfsopbrengsten binnen het segment Bouw & Ontwikkeling als het bedrijfsresultaat verbeterd ten opzichte van 2015. Ook de marge is sterk verbeterd: deze nam toe van 1,9 procent in 2015 naar 2,6 procent in 2016. Het bedrijfsresultaat uit normale bedrijfsactiviteiten steeg met € 5,9 miljoen tot € 18,9 miljoen.
Resultaten segment Infra
(x € 1 miljoen) | 2016 | 2015 |
---|---|---|
Bedrijfsopbrengsten | 199 | 184 |
Bedrijfsresultaat* | 0,3 | 3,5 |
Marge | 0,1% | 1,9% |
Orderportefeuille ultimo | 339 | 193 |
*Bedrijfsresultaat uit normale activiteiten (vóór aftrek van reorganisatielasten en bijzondere waardeverminderingen)
In 2016 zijn de bedrijfsopbrengsten door een hogere productie toegenomen ten opzichte van 2015. Het bedrijfsresultaat uit normale bedrijfsactiviteiten van het segment Infra liep terug als gevolg van volume- en prijsdruk door bezuinigingen bij de Rijksoverheid en bij lokale en provinciale overheden. Dankzij het herstel van de marktomstandigheden verbeterden het volume en de kwaliteit van de orderportefeuille.
Dat de marktomstandigheden verbeterden is ook terug te zien in de toename van het aantal tenders in de markt. Onze inspanningen resulteerden onder andere in de gunning van het eerste deel van de bouw van de Rijnlandroute (Aannemerscombinatie Comol5 bestaande uit Mobilis, Croon Elektrotechniek, VINCI Construction Grands Projets SAS en DEME Infra Marine Contractors B.V.), de nieuwe verbindingsweg van Katwijk naar de A4 bij Leiden en de uitbreiding van de sluis bij Eefde (Aannemerscombinatie Lock to Twente, een samenwerking tussen TBI PPP (expertise en kapitaal), Mobilis (civiele bouw) en Croonwolter&dros (installatietechniek). Daarnaast komen meer onderhoudsprojecten op de markt.
Voor de activiteiten in Denemarken was in 2016 nog sprake van aanloopverliezen.
Het bedrijfsresultaat uit normale bedrijfsactiviteiten kwam uit op € 0,3 miljoen (€ 3,5 miljoen in 2015).
Financiële positie
De financiële positie van TBI bleef onverminderd sterk met een solvabiliteit op basis van het eigen vermogen van 32,5 procent (2015: 32,2 procent). Rekening houdend met de in 2016 afgesloten achtergestelde lening bedraagt de solvabiliteit op basis van het garantievermogen 36,0 procent.
Door de ontwikkelingen in de samenstelling van onderhanden werken en snellere betaling van leveranciers nam het nettowerkkapitaal toe tot € 65 miljoen (2015: € 48 miljoen). Het saldo van de liquide middelen, verminderd met de kortlopende schulden aan kredietinstellingen, bedroeg ultimo 2016 € 125 miljoen (2015: € 153 miljoen).
Het geïnvesteerd vermogen in de vastgoedportefeuille (grondposities, bouwrechten, onverkochte woningen in uitvoering en de onverkochte opgeleverde woningen) is in 2016 met € 26 miljoen teruggebracht naar € 191 miljoen (2015: € 217 miljoen).
TBI heeft de beschikking over een gecommitteerde revolving financieringsfaciliteit bij drie banken van in totaal € 75 miljoen. De faciliteit heeft een looptijd tot december 2020. In zowel 2015 als in 2016 is geen gebruik gemaakt van deze faciliteit.
Duurzaamheid
TBI investeerde in totaal ruim 60.097 uur en € 3,9 miljoen (€ 702/fte) in opleiding en ontwikkeling van medewerkers (46.300 uur en € 3,2 miljoen in 2015). Na een flinke daling van de ongevallenratio in 2015 steeg de IF-ratio in 2016 licht 3,6. In 2016 is een absolute CO2-reductie van 5,9 procent gerealiseerd ten opzichte van 2015.
In 2017 zal TBI zijn duurzaamheidsstrategie herijken om zijn ambitie toonaangevend te zijn in duurzaam ondernemerschap nog meer kracht bij te zetten. De Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties zijn hiertoe leidend.
Vooruitzichten 2017
Op de woningmarkt is sprake van een krachtige onderliggende vraag, waardoor de nieuwbouwproductie verder zal stijgen. Hierbij is het risico gelegen in een ontoereikend planaanbod (woningbouwlocaties). Het segment Bouw & Ontwikkeling verwacht evenwel een verdere groei zowel wat betreft nieuwbouw als renovatie en onderhoud. Duurzaamheid is daarbij een belangrijke factor. Naar verwachting zal ook de utiliteitsmarkt aantrekken, zij het nog voorzichtig. Hier liggen met name kansen op het gebied van herontwikkeling en transformatie van bestaand vastgoed. TBI verwacht eveneens groeimogelijkheden binnen Techniek door verder in te spelen op de toenemende multidisciplinaire vraag en kansen in de industriële en infrasector. De Marine- & Offshoresector zal in 2017 nog onder druk staan.
De marktomstandigheden voor 2017 zijn verbeterd. TBI verwacht in 2017 lagere herstructureringskosten ten opzichte van 2016. De omvang en kwaliteit van de orderportefeuille van TBI ontwikkelen zich goed. Tegen die achtergrond verwacht TBI een stijging van de bedrijfsopbrengsten en een verbetering van het resultaat in 2017.